Tak to Gauguin przez swoje upodobanie do muzyki i studia porównawcze nad jej językiem i językiem obrazu, zaś van Gogh przez swoją teorię barw sugestywnych jeszcze nie malar­sko, ale już myślowo, teoretycznie uwalniali się z tego, co Degas inazwał trafnie „tyranią,, jaką wywiera natura”. Nie czynili tego wszak­że dla odnajdywania nowych, spekulatywnie pojętych i ekscytujących wizualnie rozstrzyg­nięć malarskich czy odkrywczego widzenia na­tury. Ich poszukiwanie było próbą znalezienia adekwatnego sposobu wyrażenia: u Gauguina uogólnionego, filozoficznego komentarza o  życiu ludzkim i o sensie istnienia, a u van Gogha — intensywnych uczuć i potężnych na­miętności.